|  Pescoluse  | Torre Pali  |


  Una raccolta di proverbi, frasi tipiche, canzoni, giochi, filastrocche e preghiere dialettali.


 

Il nostro Inno Paesano

 

Sai quantu è bèddu Salve è na pianura,

strade darìtte còmu nà cannìla.

 

Ci lu vòle lu còre mèu ne l'àggiu ddàre ne l'àggiu ddà,

ci lu vòle lu còre mèu ne l'àggiu ddàre quannù sarà.

 

Ne l'aggiu ddàre quannu stàmu suli,

le pène tòi e le mèi n'imu cuntàre.

 

Ci lu vòle lu còre mèu ...

 

Lucème luna c'àggiu caminàre,

aggiu scìre dal mio bene ca me vòle.

 

Ci lu vòle lu còre mèu...

 

O rondinella ca vàrchi lu mare,

me presti l'ali tòi, su bedde nere.

 

Ci lu vòle lu còre mèu...

 

E quànnu torna a casa vòju rèsta,

sapesse la dolore ca me cùsta.

 

Ci lu vòle lu còre mèu...

 

E pìcca pane e pìcca patarnòsci,

cusì s'à dittu sempre a quiste vànni.

 

Ci lu vòle lu còre mèu...

 

Sai quantu è beddu Salve allu tramontu,

lu sùle scàrfa 'ncora lu Salentu.

 

Ci lu vòle lu còre mèu...

 


Proverbi sul tema economico

  • Sparagna farina fènca la màttra è ‘nghìna, ca quànnu lu fùnnu pàre no ‘ssèrve sparagnare.

  • Male a chìru fòre ca nù ssè àra e nù ssè sìmmana; male a chìra casa ca cumànna la fìmmana.

  • Ci vòi la casa à ‘mpòvertate, pane mòdde e fràsche siccàte; cì vòi la casa ‘mpòvarire, mànna l’òmmini a fòre e nùn ci scìre.

  • Lu cane sècuta lu strazzàtu.

  • L’acqua và sempre allu pennìnu.

  • Ogni pètra òzza parìte.

  • Chìru ca sì, ieu èra; chìru ca su, tìe ddivènti.

  • A ci spàrte, la cchiù fessa parte (se è fessa all’arte).

  • Strìnci lu mùsu e mìnti sùsu.

  • Comu mànci, pàchi.

  • Ci tène sòrdi e vòle, face le corne all’imperatore.

  • Ci nò ppàchi a lìnu, pàchi a llàna.

  • Ci sparàgna nò guadagna.

  • Lu tròppu stroppia.

  • Ci spàrte ricchezza, torna a puvertà.

  • Ci me fàci venìre, me le pàcu le padàte.

  • Dìu te ne vàrdi de li poveri rriccùti.

  • Nò càca cu nò mmància.

  • De lu mùtu non ci bàsta, de lu pìcca ne rrimàne.

  • La muttùra nu nne ìnchie stèrne.

Proverbi sul lavoro

  • Culu sedi sedi e sciuscièttala mina mina, ci vòi cu vène longa la tìla.

  • Vàne alla fèra, ca lu ciecu è sciùtu.

  • Mpàra l’arte e mìntila de parte.

  • ‘Nci vòle chiùi cu la penzi ccà culla fàci.

  • A ci fatìca nà sàrda, a ci nò na sàrda e mmènza.

  • Fènca ccùmànni, fàci.

  • Lu scarparu vàne senza scarpe.

  • Né de venere né de marte nò ssè sposa e nò ssè parte, nò ssè dà princìpiu all’arte.

  • L’arte de lu tàta è mmènza ‘mparàta.

  • Ci fabbrica e sfabbrica nò pèrde mai tièmpu.

  • De lu còjuru esse la curìscia.

    

   

 

 


      

 

Modi di dire

  • Dura de Natale a Santustèfanu.

  • E’ pilu dellu stessu cane.

  • Nò cùnta, nò mmùscia e nò rùscia.

  • No né natu e lu chiami Dunàtu.

  • Passàmme de patrùni a casaffìttu.

  • Pìru te sapìa e pìru sì rìmastu.

  • Addù rrìvi, chiànta nu zìppu.

  • Cìttu tìe, llàssa cuntàre mammàta.

  • Spètta ciucciu mèu, ca màsciu vène.

  • Quannu rrìvi, scrivi.

  • Comu cade la scurciàmu.

  • Fàce ricchia de mercante.

  • Còfana ‘nchiàna e còfana scìnne.

  • Ci ssè dìce? Ca la sàrda se mancia l’alìce.

  • Quannu pàcciu e quànnu ciecu.

  • Se cùrca all’ura de le caddìne.

  • Mài pè càbbu.

  • Se fince fèssa cu no ppàca le tasse.

  • Pùru alli puci li vène la tòssa.

  • Lu rìsu nn’ùra te mmantène tìsu.

  • Sòna cànna ca te spàccu.

  • Cunta quannu piscia la caddina.

Proverbi sui rapporti interpersonali

  • Ccùcchiate culli mèiu de tìe e fanne le spese.

  • Paru cerca paru, e paru trova.

  • Fuci ddà ci vòi, ca quài te spèttu.

  • Mèiu ttè sona nu fiaccu matinu, ca cu ttè nu fiaccu vicinu.

  • Ci te sàpe te ràpe.

  • Ci vincere no ppòti, cerca ppattàre.

  • Tutti l’amici mèi me bbànnunàra, mo ci la vùrsa mia perse lu sònu.

  • Ci lu vecchiu se ricurdava l’anni sòi, no ‘ddicìa allu giovìne ‘ccì fàci.

  • Ci l’invidia era rugna, ne scìvi chìnu fènca alle carcàgne.

  • Comu lu vidi lu scrivi.

  • Turnare cu le pàle an’còddu.

  • Ci l’ha ‘ntìsa de culu l’è scìsa.

  • Ci li pìi cu lu bònu, ne ricavi lu mèju mèju.

  • Comu nu ciucciu a ‘mmenzu li sòni.

  • Pìjete li fatti tòi, ca ‘nvece de ‘nnànnu ne campi dòi.

  • Ci si fessa crìdi.

Proverbi sull'arte della parola

  • Ci se vànta sùlu nò vale nù pasùlu.

  • Tàci, ca bbòna vita fàci.

  • Le palore su mùte, ma li fatti su pìcca.

  • Ci mèiu la sàpe, mèiu la dìce.

  • Nà palora è picca e doi su mùte.

  • Le palore de la sìra, lu vièntu le mìna.

  • La lingua no ttène ossu e rùmpe ossu.

Proverbi sulla parentela

  • Natale cu li tòi, Pasca cu ccì vòi.

  • Mortu lu sciuscèttu, no fumme cchiù cùmpari.

  • A tìe sòcra dìcu e tìe nòra intendi.

  • Tutti de nà vèntre, nò tutti de nà mente.

  • Caniàti, cani rrabbiàti.

  • Matrìa, cane de massària.

  • Lu fìu mùtu, la mamma  lu capìsce.

  • Mamma furtunata, fìmmana la prima fiàta.

  • Fanne una e dòi e ‘ttè vòlene li tòi, fanne una dòi e trei e ‘ttè vòlene li tòi e li mèi.

  • Tòrci vinchiareddhu fenca è tenereddhu.

  • Meju cu tè nu maritu zzoppatèddu ca cu tè nu frate ‘mperatore.

  • Ci tène nù porcu è ràssu, ci tene nù fìu è pàcciu.

  • A ogni cuccuvasciùlu li pare bbeddu lu su fijùlu.

  • La mamma cu sse vàrda la fìa, ca lu cavaddu mèu va senza brìa.

  • Ci aùtru nù ttròvi, cu mmammàta te cùrchi.

  • Ciunca te dà ‘mmanciare chiami mamma.

  • De la nùnna e de lu latte, ne pì nà bòna parte.

  • Lu màsculu culla pàla e la fìmmana culla cucchiara.

  • Male allu mortu ca nonn’è chiantu all’ura.

  • Lu poveru e lu malatu suntu scanusciùti pe lu parentatu.

  • No ttè pìi ci no ttè ssamìi.

  • De la mamma sciòscia esse la fìa bòna.

  • Ci no ssènte li sòi, se ne pente poi.

  • No còmu fràte e sòru, ma comu càttu e cane.

  • O màsculu o fìmmana, ci te lu dìce è la mammàna.

  • Nini, nini, còmu la mamma sù li fìli.

  • Ci tène fìi e zìnzili nò pòte scìre a vùti.  

  • La mamma pe lu fìu, lu mèiu muccùne se sturtìu, ma lu fiu se lu fùtte sùlu.

  • Nù cicì 'mmàntène centu  ciciò, ma centu ciciò no 'mmantènene nu cici’.

Proverbi su temi religiosi

  • Iata a chìra casa addù ‘nc’è na chìraca rasa.

  • Fà comu prèvete dice e nò comu prèvete fàce.

  • Lu diavulu no tène latte e vinne sèru.

  • Benedetta chìra pasta ca de venàrdia se ‘pasta, maledetta chìra fiètta ca de venardìa se ‘nfiètta.

  • Passata la festa, cabbàtu lu Santu.

  • Lu diàvulu no nnè mai bruttu còmu pàre.

  • Mònici, prèviti e pàssari, tàja la càpu e llàssàli.

  • Tocca ‘nnàsci cu ‘sservi Diu.

  • Li fùmuli li ccùcchia lu vièntu, li ristiàni li ccùcchia Diu.

  • Quànnu lu diàvulu te ‘ncarìzza, l’ànima ne vòle.

  • Sape Diu a ci àne ddàre li guai.

 

Proverbi di saggezza popolare

  • Li guài de la pignàta li sàpe la cucchiàra ca li vòta.

  • Tre còse rruvìnene lu mùnnu: lu "ca pòi", lu "pìu pìu" e lu "fàzza Dìu".

  • Se nò tte ratti sùlu, no ‘ttè pàssa lu pruritu.

  • Tira cchiùi lu pìlu de lu ‘nzàrtu.

  • Lu pòi è parente de lu mài.

  • Allu scuaiàre de la nive pàrene li strùnzi.

  • Ci nò bbìdi no ccrìdi.

  • Tuttu vàne e tuttu vène.

  • Saccu vacànte nò ssè mmàntène tìsu.

  • Na manu llava l’otra e tttutte doi se llavène la facce.

  • Fenca la mmùcata càca, la pulita sa ‘nniettàta.

  • La notte porta cunzìu.

  • Lu sonnu è parte de pane.

  • Vòta ca trovi.

  • Lu chiù fessa cèddu se fùtte la mèju fìca.

  • Sciàti e bbèniti, scarpe struscìti.

  • Ci vòi, vài; ci no bbòi, mànni.

  • Tòcca bbì ccì pòti.

  • Nò ssè po’ tenìre cràpa ‘nghìna e crapèttu ràssu.

  • Diu te ne vardi de le càpu ‘ntummàte.

  • Occhiu no bbide, core no scàtta.

  • Sèttate tòrtu e sciùdaca darittu.

  • Sonnu tira sonnu.

  • Lu lettu è comu na rosa; se no dòrmi te riposa.

  • Ogni llàssàta è persa.

  • Li fissamenti su nà brutta malatìa.

  • Ci mmòscia còde, ci vàrda scàtta.

  • A ogni casa ‘nc’e na croce.

  • Contadinu, pede ròssu e cervellu fìnu.

  • Fa bbène e scòrdate, fa male e pènza.

  • L’arte de lu Caifassu: mancia, bbìve e vàne a spàssu.

  • Centu misure, nu tàiu.

  • Tre su li putènti: lu Pàpa, lu Rè e ci no tène nènti.

  • A tre età ‘mpaccìsce l’ommu: vecchizza, giovinizza e menza età.

  • Cu cùcciane lu culu, se spoiacò lu muddìcu.

  • Vucca màra sputa fèle.

  • Ci mància e càca diventa Pàpa.

  • Vèntre ‘nghìna cerca riposu.

  • Tutti li cunsìjì sentili, lu tò no llù llassàre mai.

  • De ci né manìsci ne vai vùntu.

  • Comu la fàci la sbaji.

  • Lu pìru quànnu è maturu cade.

  • Lu sùle ci te vìde te scàrfa.

  • Lu bbinchiàtu no ccrìde allu fammacùsu.

  • Ci petre mìni, a ‘ncàpu te càdene.

  • Chìru ca faci, trovi.

  • Comu te vòti te bbrùsci.

  • Ci camìna llìcca, ci stà a casa sìcca.

  • Crìsci crìsci e poi ‘mpaccìsci.

  • Ci llàssa la via vecchia pè llà nòva, sàpe cì llàssa ma nò ssàpe ci trova.

  • Ci bbèdda vòi parìre, dòja de còre devi tenìre.

  • Ommu de pànza, ommu de sustanza.

  • Paese ca vài, usanza ca tròvi.

  • Na legna nò fàce fòcu, doi ne fannu pocu, tre lu fòcu ‘ncè, quattru lu fòcu è fattu.

  • Mùnnu è statu, mùnnu è, mùnnu sarà.

  • Nun c’è sposa senza chiàntu e nun c’è mortu senza risu.

  • Vecchi e forastieri se vàntene.

  • Ci te mànci la càpu, rrimàni cu le matùdde manciàte.

  • Quantu cchiù fucènnu vai, chhiù rrètu te trovi.

  • No lla purtàre mutu alla lònga comu la zùca de li zucàri.

  • Nonn’è lu càzzu ca te càzzi, è lu càzzu ca te dòli.

  • Casa quantu còpri e terrenu quantu scopri.

  • Ci stà bbònu e va truvànnu guai, sia benadittu Diu ca ne li dà.

  • Intre 'llà vita nò po’ dire: de qua no pàssu e de st’acqua no bbìu.

Proverbi con protagonisti del mondo animale

  • Se la vùrpe nò ‘rrìa all’ùa, dice ca è ‘rrèsta.

  • La caddìna fàce l’ovu e allu càddu li ùsca lu cùlu.

  • Lu ciuccu pòrta la pàja e lu ciucciu se la ràja.

  • Ci tùrtura è, all’acqua torna.

  • Lu vòi chiama curnutu lu ciucciu.

  • No ‘nzurtàre lu serpe ca dorme.

  • Lu pùrpu se cucina cu l’acqua sua stessa.

  • ‘Ttàcca lu ciucciu addù vòle lu patrùnu.

  • De la càpu ‘nfetìsce lu pesce.

  • Cu llàvi la càpu allu ciucciu, perdi lissìa e sapùne.

  • L’occhiu de lu patrùnu ‘ngrassa lu cavàddu.

  • Lu càttu all’annu pàre.

  • Quannu lu ciucciu nò bbòle bbìve, magàri ca fìschi; perdi fiàtu, lu tièmpu e la via e nènti te bbùschi.

  • Lu pòrcu bbìnchiàtu ‘mmèrsa la pila.

  • Quannu èsse la cicala, fùci fùci alla culummara.

Proverbi sul tema alimentare

  • De Santa Marina la mènnula è ‘nghìna.

  • De Santu Larenzu lu noce è mmènzu.

  • Quannu rrìa l’ùa e la fìca, lu mulùne va ssè ‘mpìca.

  • Sciàmu a Santu Marcu e poi venìmu, lu rànu ‘ncannulatu e l’orgìu ‘nghìnu.

  • Pane e òiu, mìnu la vita comu vòiu.

  • De Santu Martinu ogni mùstu se fàce vinu.

  • Vèntre mia fatte capanna.

  • La cucùzza no ssòna e no ttùzza; se nò llà cònzi bbòna, nò ccànta, nò ttùzza e nnò ssòna.

  • O mànci o fùci.

  • Tre su li bbòni muccùni: l’ùa, li pèrsichi e li mulùni.

  • Mare vidi e fùci, taverna vidi e tràsi.

  • La ‘nzalàta ben cunzàta: pìcca cìtu, mùtu oliàta e de sàle rreculàta.

  • O te mànci stà minèscia o te fùtti de la finèscia.

  • Cipùdda e cicòra, quànnu la terra vòla.

Filastrocche

  • Cara cummare, cadduzzu e cannella, comu li vannu le scarpe alla mamma? E li vannu a campanella, cara cummare, cadduzzu e cannella.

  • Chiòve e richiòve, e male tièmpu fà, a casa de l'àutri male se sta. No ddìcu a tìe cumpare, ca faci comu te pare, ma ci a casa tua ièu stìa, me 'zzàva e me ne scìa.

  • Sparai ci vìsciu e còsi ci no vìsciu, me crìdia ca sparu a nu carròfulu e còsi lu bastone de frate Cristòfuru.

  • Arra arra cavallucciu, sciàmu alla fera e ccattàmu nu ciucciu. Alla ‘nchianàta de la Serra, pìa lu ciucciu e cade a ‘nterra. Iutu iutu nùnnu mèu, ca lu ciucciu mè cadutu, ci pe càpu, ci pe cùda cu llù pòzza sollevà. Ih, oh, ah.

  • Ci de scennaru no scennariscia, febbraru male penza: ca se li giurni mei li tenìa tutti, facia quaiare lu mieru n’tre vutti. Però, no ttenire mai paura ca …o vo o vegnu, a capu d’estate sempre me tegnu.

  • Caru cumpare mèu, vulìa ttè ‘nvìtu, ‘nnùci lu pane ca fattu nò ‘llàggiu, ‘nnùci lu mieru ca lu mèu è cìtu, ‘nnùci lu càsu ci vòi lu cumpanàggiu, ‘nnùci la carne ca mìntu lu spiedu, tie la cucìni e ièu me ‘ssèttu e mmànciu.

  • Luna luna luna, mìname nà cuddùra, ca se nonn’è cotta bòna, me la còciu sùla.

  • Cùsi fierru, cùsi fierru, quannu mori vai all’infernu e tè chiudi cu sette chiài, scàtti e mòri e nonn’essi mai.

Giochi

  • Darlampa darlampa, ci chiòve scàmpa, scampa la ventura, ne zzìccu una.

  • Cavalieri am’porta. – Sopra a ci porta. – Alle quante? – Alle …

  • Càcala scàcala, porta vecchia e porta nòva, qua se ccùccia e qua se trova.

  • Una e doi, una e doi, la caddina spera mòi. Ci hai manciatu? – Pane e fucazza, gira e vòta tutta la chiàzza.

  • Intra tridici piatticeddi, ‘nci su tridici ciciareddi. Ciciru 1, ciciru doi, …

 Scioglilingua

  • Scènnu bbenènnu, mulùni ccujènnu, sciàmu e bbenìmu, mulùni ccujìmu, ginucchiùni ccujènnu mulùni.

  • Tre tròni contru tre tròni.

Preghiere

Salve regina

Ca de grazia ne sì piena,

Vostro cuore puro e santo o magnifica regina.

Te presentu stù rusariu c’ìmu dittu nùi stasìra,

ci palora no mancasse,

pentimentu nun ci fusse,

perdunanze ca te ddumànnu, comu nà misera peccatrice.

La Maria rispùnne e dice:

"Lu rusariu nò mmancare

ca lu tiempu ca n’ci perdi te lu vègnu rricumpenzàre.

Quannu è l’ùra de la tua morte, quannu stai allu trapassare,

l’anima de l’àncili te la fàzzu ‘ccumpagnare."

Signore cu la tua fede, morire vòju pè ttè,

e se questo io farò, beata io sarò,

e col suon di paradiso tutte l’auree io canterò.

O Santa Madre, fate che le piaghe del Signore

sìanu impresse nel mio cuore.

Quante cràzie nùi vulìmu,

sciamu alla Vergine ca l’ìmu.

Benadittu sempre sia l’abitu santu de Maria,

ca quista è la donna chiara ca ne vène a perdunare,

quista è Santa Maria ca ne vène a salutare.

Fàmme la cràzia Mamma Maria,

comu te la fìce lu patretèrnu,

ca te fìce Madre de Diu,

famme la cràzia Regina mia.

Fammela Maria, fammela pe carità,

pe li doni ca rricivìsti de la Santissima Trinità.

Fammela Maria, fammela pe carità.

 

Madonna mia de Lèviche, ci mmènzu ‘nnà campagna stài,

vèni a casa mia e ripàreme stì guài.

Se Tìe no ‘ppò venìre, mànna l’ànciulu, ca lu tè.

Ci l’ànciulu no bbòle vvène,

vè Tìe Madonna mia e fàmme stù bène.

 

Domine e curcare

Gesù Cristu a ‘ncapatàle.

Dentro il cuore mio c’è il signore Dio,

Gesù accumpagnato, Santissimu Sacramentu,

e sempre sia lodato a stì cantùni de lu lettu.

Sant’Angelu àci spèttu,

a ‘npèdi spettu,

Sant’Ancìulu Gabrièli e, a chidd’angulu,

San Giuseppe e lu Spiritu Santu.

A ‘ncapatàle nc’è la Vergine Maria,

me difende l’anima mia,

me difende pè nùdda tentazione,

la Vergine Maria e Nostru Signore.

Vabbànne nemicu difettosu,

‘nnànti le porte mèi non ci vardàre,

mò vène Gesù Cristu luminosu,

l’anima mia se la vène a ppurtàre.

Anima mia, quantu fosti beata,

alle porte de lu cielu ‘ccumpagnàta,

amina mia quantu fosti peccatora,

cerca perdunu a Diu Nostru Signore.

Ca Diu te la perduni ca l’ìmu offesu,

anima benedici an paradìsu.

 

 


Sito della Comunità Salvese

Copyright © 2000-2015


 

| Info SalveWeb.it  |  Le Pajare  |  La Pizzica  | Torre Pali  |  Pescoluse  |  Vacanze Marine di Salve  |  Pallavolo  |   Pirati e Torri Costiere  |  Organo Olgiati |

Posta  |  Notizie Locali  |  Lido Marini  |  Vacanza Salento  |  Hotel Torre Pali  |  Alberghi Pescoluse  |  Masserie Salento  |  Ruggiano  |  Affitti  |  Vacanze Salento  |